środowisko

Projektowanie biofilne stało się ostatnio bardzo modne, dlatego zaprosiłem do podcastu Magdę i Olę, żeby wyjaśniły nam koncepcję biophilic design. Skąd to się wywodzi i jak budować nowocześnie w zgodzie z naturą.
Zapraszam cię do wysłuchania rozmowy.

Przykład domu zaprojektowanego w zgodzie z naturą

Dla mnie pieknym, prostym i nienachalnym przykładem biofilnego projektowania jest dom-muzeum Jima Thompsona w Bangkoku.

Zespół budynków wybudowano w 1959 r przez amerykańskiego biznesmena, który w Tajlandii produkował tkaniny i eksportował na cały świat. Thompson był z wykształcenia architektem i w swoim domu połączył najlepsze zasady tajskiego budownictwa.

Ogromne wrażenie robi dom który jest obecnie muzeum, a w szczegolności posesja na której się znajduje.
Działka ma jedynie 20 arów i jest usytuowana w centrum Bangkoku, który nie słynie z biofilnych rozwiązań. W Bangkoku króluje beton, oszklone wysokościowce i małe budynki ściśle upakowane jeden przy drugim w biedniejszych dzielnicach.

Jak to zaprojektował Jim

W samym centrum na niewielkiej działce udało się stworzyć niesamowitą enklawę, poprzez staranne zaprojektowanie domu i otoczenia.
W domu Jima odnalazłem następujące elementy projektowania biofilnego:

  • duże przeszklenia bez ram które otwierają dom na ogród
  • podcienie zabudowane z 3 stron które tworzą schronienie
  • oczkow wodne w którym odbija się przeszklona ściana sklepu z wyrobami tekstylnymi marki Jim Thompson
  • dłuższa perspektywa jest zaprojektowana w kierunku bramy wejściowej
  • ścieżki w ogrodzie prowadzą nieregularnymi łukami, wiją się wśród ogromnych drzew tropikalnych
  • dominują kolory natury

Zaraz za ogrodzeniem na sąsiednich działkach stoją wysokie kilkunastopiętrowe wieżowce których zupełnie nie widać będąc w domu czy ogrodzie Jima – dla mnie majstersztyk.
Rok temu osobiście zwiedziałem dom Jima i jestem pod wielkim wrażeniem biorąc pod uwagę, że dom powstał pod koniec lat pięćdziesiątych ubiegłego wieku. Założenia projektanta domu i ogrodu przetrwaly 60 lat i pomimo, że okolica na pewno zmieniła się diametralnie, to przebywanie na posesji pozwala się wyciszyć i odpocząć.
Ścieżki, zaułki są tak sprytnie zaprojektowane, że twoim oczom nie ukazuje się cały widok tylko czai się jakaś tajemnica. Potęguje to historia Jima Thompsona, który kilka lat po wybudowaniu domu zniknął w niewyjaśnionych okolicznościach.

Budynki są wyniesione jedną kondygnację nad ziemią co było spowodowane obawą przed zalaniem w czasie pory deszczowej. Wyniesienie tworzy jednocześnie duże zadaszone przestrzenie otwarte na ogród.
Dom pomalowano na naturalny czerwony kolor, a dachówki wypalane według technologii powszechnej przed wiekami, pięknie się postarzały i przypominają skały spieczone w słońcu.

Dom Jima Thompsona jest wciśnięty z jednej strony pomiędzy ścisłą miejską zabudowę Bangkoku, z drugiej strony otwiera się na kanał Khlong.

Koncepcja domu Jima Thompsona została wymyślona i zrealizowana dużo wcześniej niż opisano filozofię biofilną. Pomimo tego idealnie wpisuje się w koncept projektowania biofilnego, bez niepotrzebnej sztuczności i próby udowodnienia za wszelką cenę, że jesteśmy trendy bo umieściliśmy logo firmy na tle roślin stabilizowanych.

Poniżej przygotowałem dla Ciebie bezpłatny PDF, w którym zebrałem główne zasady projektowania biofilnego.

Zdjęcia domu Jima Thompsona z Wikimedia Common autorstwa Deror_avi:

https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Jim_Thompson_House_Bangkok_P1110289.JPG;

https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Jim_Thompson_House_Bangkok_P1110293.JPG

https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Jim_Thompson_House_Bangkok_P1110282.JPG

https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Jim_Thompson_House_Bangkok_P1110291.JPG

Ptaki na budowie.

W Polsce występuje wiele gatunków ptaków, które gnieżdżą się w miejscach działalności człowieka. Ptaki zakładają gniazda również w obiektach budowlanych. Do gatunków chronionych które mogą pojawić się na placu budowy należą:

  • gołąb miejski
  • pustułka
  • pójdźka
  • jerzyk
  • wróbel domowy
  • mazurek
  • kopciuszek
  • szpak
  • puszczyk
  • sikora bogatka
  • sikora modra
  • sierpówka
  • muchołówka szara
  • jaskółka
  • kos
  • kaczka krzyżówka
  • mewa srebrzysta (w terenach nadmorskich)
  • dzwoniec
  • zięba
  • szczygieł
  • kulczyk

Jak widać ilość gatunków jest ogromna i naiwnym byłoby założenie na Twojej budowie ptaki te nie występują. Dziwisz się dlaczego o tym piszę? Zwracam uwagę, że w Polce obowiązuje kategoryczny zakaz niszczenia, usuwania lub uszkadzania gniazd lub innych schronień, umyślnego uniemożliwiania dostępu do schronień, umyślnego płoszenia lub niepokojenia w miejscach noclegu, a także w miejscach rozrodu lub wychowu młodych w okresie lęgowym.
Jako Inwestor jesteś odpowiedzialny za przewidywanie zagrożeń i takie zorganizowanie budowy lub remontu, żeby nie nie naruszać prawa. W przypadku lekceważenia problemu narazisz się na odpowiedzialność karną z trzech ustaw: Ustawy o ochronie zwierząt, Ustawy o ochronie przyrody oraz Ustawy o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie. Uświadom o tym wykonawcę robót.
Okres lęgowy występuje od 1 marca do 15 października czyli zbiega się idealnie z sezonem budowlanym. W związku z tym mogą wystąpić zagrożenia:

Gniazda ptaków w elementach szalunkowych na budowie

Jeżeli ptaki założą gniazda w szalunkach w trakcie budowy, nie będziesz mógł rozebrać deskowania do końca okresu lęgowego. Tak na prawdę stracisz cały sezon budowlany i dodatkowo możesz narazić się na ogromne koszty dzierżawy elementów szalunkowych o ile korzystasz z wypożyczalni. To co opisałem nie jest tylko hipotetycznym zdarzeniem ponieważ na jednej z moich budów właśnie taka sytuacja wystąpiła. W szalunkach utworzyły gniazda wróble. Pomimo że budowa nie była opuszczona i cały czas wykonywane były roboty, hałas, drgania nie przeszkodziły ptakom w założeniu gniazd i wychowywaniu potomstwa.

gniazdo wróbli w szalunkach

Gniazda ptaków które możesz spotkać w trakcie remontu

Ptaki zazwyczaj występują w:

  • pustkach w stropodachach
  • otworach wywietrzników
  • przestrzenią pod obróbką blacharską dachu
  • przestrzenią pod parapetami
  • szczelinach przy ramach okiennych
  • przestrzeniach za drewnianymi obiciami ścian

Jeżeli istnieje choćby minimalne przypuszczenie, ze na twojej budowie występują miejsca lęgowe ptaków poproś o opinię doświadczonego ornitologa . Zaleca się przeprowadzenie ekspertyzy ornitologicznej na rok przed planowanym wykonaniem robót budowlanych.
W przypadku gdy w obiekcie planowanym do remontu występują gniazda ptaków chronionych należy wystąpić do Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska (RDOŚ) z wnioskiem o zezwolenie na zniszczenie siedlisk gatunków chronionych, które może mieć miejsce w czasie prowadzenia prac remontowo-budowlanych.

Na podstawie opinii ornitologa i decyzji RDOŚ przygotuj się do remontu. W terminie od 16 października do 28 lutego wykonaj następujące prace:

  • jeżeli w obiekcie są szczeliny których mogą być miejscem lęgowym zabezpiecz szczeliny aby w okresie lęgowym nie dostały się tam ptaki
  • zabezpiecz przewody kominowe i wentylacyjne siatką
  • otwory wentylacyjne stropodachów lub inne pozamykaj
  • przestrzenie pod obróbką blacharską zabezpiecz siatką o małych oczkach aby nawet najmniejsze ptaki nie przedostały się
  • jeżeli masz strych w którym planujesz remont pozamykaj szczelnie wszystkie okna, zabezpiecz miejsca pod okapem, w koło kominów
  • usuń pnącza z budynku
  • przygotuj odpowiednią liczbę budek lęgowych (po konsultacji z ornitologiem) aby umożliwić odbycie lęgów w sezonie.

Plan działania

Zapobieganie tworzenia miejsc lęgowych ptaków w trakcie budowy wymaga zaplanowania odpowiednich działań. Metoda sokolnicza nie sprawdzi się ponieważ nie działa na wszystkie gatunki ptaków i jest trudna do wykonania w miejskiej zabudowie (metoda ta jest z powodzeniem stosowana na lotniskach i przy ochronie plantacji rolniczych). W handlu dostępne są urządzenia elektroniczne emitujące odgłosy wydawane przez ptaki drapieżne. Metoda skuteczna w ograniczonym zakresie zwykle przez krótki okres, zanim ptaki nie przyzwyczają się do odgłosów. Są gatunki ptaków na które te urządzenie zupełnie nie działają (np gołębie)
Płoszenie hukowe jest bardzo uciążliwe dla sąsiadów. Odstraszenie przy użyciu naturalnej wielkości ptaków drapieżnych może być skuteczne przez jakiś czas. Wadą metody jest przyzwyczajenie oraz problemy z miejscem montażu w trakcie wykonywania budowy lub remontu.
Stosowanie siatek uniemożliwia osiedlanie się ptactwu. Wyobrażam sobie, że nie jest łatwo rozwiesić siatki we wszystkich możliwych miejscach ale jest to metoda o największej skuteczności.

Ochrona ptaków na placu budowy jest bardzo poważnym zagadnieniem, dlatego zachęcam do głębszego zastanowienia się przed rozpoczęciem robót. Odpowiedni plan pomoże uniknąć wielu kłopotów.

Jestem przekonany że każdy kto planuje budowę lub remont domu powinien wiedzieć jak ustrzec się nieprzyjemności i niepotrzebnych kosztów, dlatego proszę Cię o udostępnienie tego wpisu znajomym.